Centrum Psychoterapii i Leczenia Uzależnień w Sosnowcu - Alkoholizm i uzależnienia mieszane

Alkoholizm i uzależnienia mieszane

ALKOHOLIZM i UZALEŻNIENIA MIESZANE

Alkoholizm jest chroniczną, postępującą chorobą. Szacuje się, że około 5% populacji osób dorosłych to osoby uzależnione od alkoholu. Główna metoda leczenia alkoholizmu to psychoterapia.

Bardzo często spotykamy się z pytaniami, po czym rozpoznać uzależnienie od alkoholu. Poniżej prezentujemy objawy alkoholizmu – czyli po czym poznajemy, ze ktoś jest uzależniony. Dalej znajduje się test, który może pomóc w stwierdzeniu, czy sposób picia świadczy o uzależnieniu.

zespół uzależnienia wg ICD - 10

Stwierdzenie tolerancji, mianowicie w celu wywołania sutków powodowanych poprzednio przez dawki mniejsze, potrzebne są dawki coraz większe; Jest to tzw. efekt mocnej głowy: z biegiem czasu dawki alkoholu zwiększają się . Do porównania można użyć informacji Światowej Organizacji Zdrowia, która mówi, że dobowa dawka alkoholu w ilości minimum 60 g jest już piciem ryzykownym (60 g alkoholu to 1,2 l piwa lub 0,6 l wina lub 0,15 l wódki). Picie alkoholu w tej ilości lub większej zwiększa ryzyko uzależnienia i chorób somatycznych.

Fizjologiczne objawy stanu odstawienia występujące po przerwaniu lub zmniejszeniu ilości przyjmowanej substancji lub używanie tej samej lub podobnie działającej substancji w celu zmniejszenia nasilenia bądź uniknięcia objawów abstynencyjnych. Najczęstsze objawy odstawienia to: pocenie się, drżenie rąk, podwyższone tętno, bezsenność, lęk, omamy i iluzje wzrokowe, słuchowe bądź dotykowe, padaczka. Pojawiają się w kilka godzin po odstawieniu lub zmniejszeniu ilości alkoholu.

Trudności kontrolowania zachowania związanego z przyjmowaniem substancji, jego rozpoczęcia, zakończenia lub ilości; To tzw. utrata kontroli. Polega najczęściej na piciu alkoholu w ilościach większych, niż pierwotnie planowane lub w czasie dłuższym, niż planowany. Doskonale obrazuje ją pewne powiedzenie: najpierw człowiek sięga po kieliszek, później kieliszek sięga po kieliszek, a na końcu kieliszek sięga po człowieka.

Silne pragnienie przyjmowania substancji lub poczucie przymusu przyjmowania; Objaw zwany głodem alkoholowym. Działa w okresie, gdy osoba uzależniona utrzymuje abstynencję, prowadząc do powrotu do picia.

Z powodu przyjmowania substancji - narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu świeconego na zdobywanie lub przyjmowanie substancji, albo na odwracanie następstw jej działania. W pewnym momencie picie alkoholu staje się ważniejsze niż inne obowiązki i przyjemności – branie urlopu w pracy żeby dokończyć picie lub doprowadzić się do stanu normalnego funkcjonowania, zaniedbywanie kontaktów z rodziną, rezygnacja z zainteresowań itp. – to właśnie przejaw tego, że życie zaczyna obracać się wokół coraz bardziej intensywnego picia.

Przyjmowanie substancji, mimo wyraźnych dowodów takich jawnie szkodliwych następstw, jak: uszkodzenie wątroby na skutek intensywnego picia; należy dążyć do ustalenia, czy osoba przyjmująca substancję była lub mogła być świadoma rodzaju i rozmiarów szkód; Jeśli ktoś używa alkoholu pomimo złego stanu zdrowia i aktualnie trwającego leczenia, pomimo odebranego prawa jazdy – świadczy to o tym, że świadomość negatywnych konsekwencji nie jest wystarczająca do tego, aby przestać pić. To właśnie są te słynne „szpony nałogu”.

Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łącznie przez pewien okres czasu w ciągu ostatniego roku.

Kwestionariusz diagnostyczny zespołu uzależnienia od alkoholu

lp	PYTANIE	TAK	NIE
1	Zdarzało się, że po wypiciu alkoholu miałem luki w pamięci (przerwy w życiorysie, urwane filmy)	1 punkt	0
2	Zauważyłem, że ostatnio inaczej reaguje na alkohol (mam mocną głowę, mam słabą głowę)	1 punkt	0
3	Zdarzało się, że piłem alkohol na czczo, przed pierwszym posiłkiem	2 punkty	0
4	Następnego dnia po przepiciu, miewałem, zwłaszcza rankiem, wymioty lub duszności	1 punkt	0
5	Czasami z powodu picia miałem kłopoty w pracy	1 punkt	0
6	Często myślałem o konieczności ograniczenia swojego picia		0
7	W czasie trzeźwienia lub po wytrzeźwieniu odczuwałem niepokój, napięcie	1 punkt	0
8	Często po pierwszych kieliszkach alkoholu miałem trudna do powstrzymania potrzebę dalszego picia	2 punkty	0
9	Gdybym nie pił, moje układy rodzinne uległyby poprawie	1 punkt	0
10	Były takie okresy, kiedy na drugi dzień po przepiciu obserwowałem drżenie rąk	1 punkt	0
11	Często drażniły mnie uwagi innych na temat mojego picia	2 punkty	0
12	Zdarzało się, że podczas trzeźwienia lub na drugi dzień po przepiciu pociłem się	1 punkt	0
13	Często obiecywałem najbliższym (rodzina, przyjaciele) że nie będę już pił alkoholu	1 punkt	0
14	Zdarzało się, że miałem wyrzuty sumienia z powodu swojego picia (poczucie winy, moralnego kaca)	1 punkt	0
15	Zdarzało się, że kiedy byłem zdenerwowany, piłem alkohol dla uspokojenia	1 punkt	0
16	Zawsze po wypiciu alkoholu ustępowało drżenie rak, a samopoczucie ulegało poprawie	2 punkty	0
17	Zdarzało się, że po zaprzestaniu picia występowały u mnie napady drgawkowe (padaczka)	2 punkty	0
18	Wielokrotnie zdarzało się, że piłem dłużej niż dwa dni z rzędu	2 punkty	0
19	Zdarzało mi się wypić alkohol niespożywczy	2 punkty	0
20	Byłem już kiedyś w szpitalu z powodu nadużywania alkoholu	2 punkty	0
Razem
Przy założeniu, że odpowiedzi były rzetelne, uzyskanie w powyższej skali minimum 15 punktów jest podstawą do rozpoznania zespołu uzależnienia od alkoholu.

Innym, bardzo prostym testem jest test CAGE. Zawiera tylko cztery pytania:

1. Czy w Twoim życiu miały miejsce takie okresy, kiedy odczuwałeś/aś konieczność ograniczenia swojego picia?

2. Czy zdarzyło się, że osoby z bliskiego otoczenia denerwowały Cię uwagami na temat Twojego picia?

3. Czy zdarzyło się, że odczuwałeś/aś wyrzuty sumienia, poczucie winy lub wstyd z powodu swojego picia?

4. Czy zdarzało Ci się, że rano po przebudzeniu pierwszą rzeczą było wypicie alkoholu dla „uspokojenia nerwów” lub „postawienia na nogi”?

Uzyskanie przynajmniej dwóch odpowiedzi na TAK w tym teście, wskazuje na znaczne prawdopodobieństwo istnienia uzależnienia od alkoholu.

Jeszcze inny test, badający wszystkie uzależnienia, znajduje się w rozdziale „inne uzależnienia behawioralne”.

Należy dodać, że oprócz uzależnienia od alkoholu istnieje jeszcze bardzo podobne zaburzenie, które również leczymy w placówce, a jest nim picie szkodliwe. Polega na tym, że objawy uzależnienia nie są wykształcone, ale osoba pijąca doświadcza wielu negatywnych konsekwencji nadużywania alkoholu. U podstaw tego zaburzenia leżą często problemy osobiste i kryzysy, które powodują, że ktoś częściej niż zwykle sięga po alkohol. Wymaga innego leczenia niż alkoholizm, gdyż osoby pijące szkodliwie nie muszą utrzymywać abstynencji. Warto podkreślić, że diagnozę różnicującą picie szkodliwe od alkoholizmu nie należy wykonywać samodzielnie, ale zdać się na fachową diagnozę przeprowadzoną w placówce. W procesie diagnozy ważna jest profesjonalna obiektywność, wiedza i doświadczenie.

UZALEŻNIENIA MIESZANE

Bardzo często zdarza się, że uzależnienie dotyczy nie tylko jednej substancji (np. alkoholu) ale wielu różnych. Są to głównie alkohol, narkotyki i leki. Osoba może używać w tym samym okresie wielu substancji lub przez pewien czas jedną substancję a później inną. Przykładowo może to być alkohol i narkotyki (najczęściej amfetamina i marihuana), alkohol i leki (najczęściej leki uspokajające, przeciwlękowe i nasenne) lub alkohol, narkotyki i leki. Zdarza się, że dominuje jedna substancja, ale bywa też tak, że wiele substancji przyjmowanych jest z tą samą częstotliwością. Leczenie wymaga odstawienia wszystkich tych substancji. Jeśli w przebiegu uzależnienia dominuje wyraźnie jakaś substancja narkotyczna, może się zdarzyć, że leczenie będzie wymagało skierowania do specjalistycznego ośrodka leczenia uzależnień od substancji psychoaktywnych.

Należy pamiętać, że bardzo wiele leków ma potencjał uzależniający i używanie ich, szczególnie w połączeniu z alkoholem może powodować bardzo silne uzależnienie.

Przykładowe substancje psychoaktywne to: opiaty (opium, morfina, heroina), barbiturany (leki nasenne), benzodiazepiny (leki typu relanium, diazepam, xanax, oxazepam, klonazepam itd.), amfetamina i pochodne, kokaina, kannabinole – przetwory konopii indyjskich, substancje wziewne (rozpuszczalniki) oraz substancje halucynogenne.